Sinds april 2014 werkt UZ Leuven samen met het Leuvense Justitiehuis en de politierechtbank van Leuven aan een werkstrafproject. Mensen die verkeersovertredingen deden, mogelijk met verkeersslachtoffers tot gevolg, komen als straf meewerken in het revalidatiecentrum van campus Pellenberg. Daar voeren ze een werkstraf van gemiddeld dertig tot vijftig uur uit. Zowel UZ Leuven als het Justitiehuis zijn tevreden over de samenwerking. Ook de rechters van de Leuvense politierechtbank zijn enthousiast: daders van verkeersmisdrijven worden geconfronteerd met de mogelijke gevolgen van hun verkeersinbreuken, waardoor de werkstraf nauw aansluit bij hun gesanctioneerde rijgedrag.

Werkstrafprofiel

De verkeersmisdrijven hoeven niet per se een verkeersslachtoffer veroorzaakt te hebben. De feiten kunnen uiteenlopend zijn: te snel of onder invloed rijden,  zonder rijbewijs of verzekering rijden, vluchtmisdrijf plegen of met een opgefokt brommertje rijden. In het revalidatiecentrum weet niemand waarvoor de persoon in kwestie veroordeeld is: de werkstrafkandidaat wordt voorgesteld als vrijwilliger en kan zelf kiezen of hij al dan niet bekendmaakt waarvoor hij daar is. Patiënten weten dus niet dat het om iemand met een werkstraf gaat.

Taken

Het Justitiehuis screent de mogelijke werkstrafkandidaten en ook UZ Leuven heeft een kennismakingsgesprek met de dader, om zeker te zijn dat er een goede ‘match’ is. Het profiel en de ervaring van de dader bepalen welke taken hij kan doen. Wie zelf sportief is, kan helpen bij de sportactiviteiten, wie technisch handig is, kan meedraaien in het fietsatelier. Het merendeel komt terecht op een revalidatieafdeling. Daar helpen ze verpleegkundigen bij het uitdelen van maaltijden en het vervoer van patiënten, of ze lezen  de krant voor en gaan met patiënten wandelen in de vrije uren. Bijna alle werkstrafkandidaten gingen mee wanneer revaliderende patiënten de stad introkken om zich te leren behelpen. Zo konden de daders de impact ondervinden van leven met een beperking.

Herstelproject

May Mertens van het Leuvense Justitiehuis: “Voor de concrete uitvoering vertrekken we in eerste instantie van het karakter en de persoonlijkheid van de dader, eerder dan van de feiten. We zijn erg blij met de samenwerking met UZ Leuven omdat we het aanbod van mogelijke projectplaatsen voor werkstraffen zo breed mogelijk willen houden. Hoe meer verschillende projectplaatsen we hebben, hoe gerichter we een match kunnen maken tussen de dader en de plaats van de werkstraf.”

“Een werkstraf is een straf waarbij de dader zijn vrije uren moet spenderen aan een nuttig herstelproject. Bovendien kan hij zo iets terugdoen voor de maatschappij, als een symbolische tegenprestatie. Dat hij in een revalidatiecentrum kan nadenken over de mogelijke gevolgen van zijn gedrag, is een pluspunt, al slagen we niet altijd in dat opzet.”

“De rechtbank doet de uitspraak, de rechter in de politierechtbank beslist wie een werkstraf kan krijgen. Zowel mensen die voor de eerste keer veroordeeld worden, als recidivisten komen voor dit project in campus Pellenberg in aanmerking.”

Leven met beperking

Dokter Carlotte Kiekens, revalidatiearts in campus Pellenberg: “Wij hebben als revalidatiecentrum ook een maatschappelijke missie. Onze eerste doelstelling is natuurlijk om mensen met een beperking beter te maken en hen zo goed als mogelijk weer te laten deelnemen aan de maatschappij. Onze tweede missie is om de maatschappij aan te moedigen om zich aan te passen aan mensen met beperkingen. Ook preventie hoort daarbij. Net zoals longartsen willen bekendmaken dat je van roken longkanker krijgt, willen wij laten zien wat de gevolgen zijn van roekeloos rijgedrag en daders confronteren met hun daden.”

“We komen met dit project naar buiten omdat we hopen dat andere zorgcentra ook op de boot zullen springen. We geloven in het project en merken dat de kandidaten die hier voor een werkstraf komen ons revalidatiecentrum in het hart sluiten. Of dat ook iets verandert aan hun gedrag op lange termijn, weten we niet. Maar zeker is dat ze allemaal geraakt werden door de verhalen van onze patiënten en beseften dat dit ook hen zou kunnen overkomen.”

UZ Leuven kreeg de voorbije jaren zes werkstrafkandidaten over de vloer.